Ένας κορυφαίος οραματιστής

Το Δεκέμβριο, κόβοντας βόλτα στο FNAC, έπεσε το μάτι μου σε ένα χοντρό μαύρο βιβλίο. Στο εξώφυλλο έγραφε: "Κωνσταντίνος Δοξιάδης, Κείμενα, Σχέδια, Οικισμοί". Μου ήρθε στο μυαλό μια φιγούρα σε μια φωτογραφία στην ελληνική έκδοση της εγκυκλοπαίδειας LIFE που είχα ξεκοκαλίσει όταν ήμουν μικρός: ένας ηλικιωμένος κύριος να δείχνει με το δάκτυλο πολύ εκφραστικά μια μεγάλη μακέτα σε μια αίθουσα. Στη λεζάντα: "Ο Κ. Δοξιάδης δείχνει το βασικό άξονα ανάπτυξης της πόλης του Ισλαμαμπάντ". Μου έκανε εντύπωση: πως ένας σύγχρονος Έλληνας μπορούσε να είναι στις σελίδες μιας σύγχρονης τεχνολογικής εγκυκλοπαίδειας; Η εγκυκλοπαίδεια ήταν ήδη παλιά όταν ήμουν μικρός (πρώτη έκδοση το 1965), αλλά η εντύπωση μου είχε μείνει. Πως για αυτόν τον άνθρωπο δεν είχε γίνει ποτέ λόγος, δεν είχε ακουστεί τίποτα, πουθενά; Η απορία μου έμενε άλυτη για πολλά χρόνια Εν τω μεταξύ, θυμόμουν στις εκλογές του Οκτωβρίου του '81 η τηλεόραση να αναμεταδίδει μέσα στη νύχτα για ατελείωτες ώρες γραμμές ηλεκτρονικού κειμένου και καταλόγων με τα εκλογικά αποτελέσματα, και σε κάθε σελίδα η ετικέτα: DACC/Univac Computers. Σαν άνθρωπος με μνήμη τα συγκράτησα. Στις πρώτες ευρωεκλογές το '84 η ετικέτα αυτή είχε αλλάξει: Doxiadis/Univac Computers. Και πάλι δεν κατάλαβα τίποτα, αλλά το συγκράτησα. Πλέον το παζλ είχε συμπληρωθεί: η ετικέτα στις οθόνες των υπολογιστών ήταν το λογότυπο από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων τους στο πρώτο Υπολογιστικό Κέντρο που εγκαταστάθηκε στη χώρα μας από τον οίκο Doxiadis Associates στις αρχές της δεκαετίας του '60, όχι γιατί ήταν του στυλ "όλες οι προηγμένες χώρες έχουν Υπολογιστικό Κέντρο, γιατί όχι και εμείς", αλλά γιατί η ίδια η ανάγκη επέβαλε στο Δοξιάδη να διαθέτει τα τελειότερα μέσα της επιστήμης, προκειμένου να μπορέσει να φέρει εις πέρας όχι απλά τα έργα της επιχείρησής του, αλλά γιατί για την πρόοδο της ίδιας της επιστήμης.
Το βιβλίο ήταν λιτό, χωρίς καλλωπισμό και εντυπωσιακές γραμματοσειρές, τυπικό για τις εκδόσεις Ίκαρος (αυτές έχουν εκδώσει και το έργο του Ελύτη, πάντα στο ίδιο στυλ). Μου κέντρισε την προσοχή αμέσως. ΤΟ ξεφύλλισα και ανακάλυψα ένα θησαυρό: τις ιδέες και τα οράματα ενός Έλληνα αρχιτέκτονα, μαθητή του Πικιώνη, που προσπαθούσε να συνδέσει τις ανθρώπινες δραστηριότητες σε σχέση με την τοπογραφία, την γεωγραφία, την ιστορία, τις ανθρώπινες ανάγκες και τις ατομικές συνήθειες του κάθε ανθρώπου, σε πλανητικό πλέον επίπεδο και όχι μόνο σε επίπεδο χώρας ή περιοχής, και να τις εντάξει σε παγκόσμιο πλάνο πολεοδομικού σχεδιασμού για τους επόμενους αιώνες με τον τίτλο "ΟΙΚΟΥΜΕΝΟΠΟΛΗ".
Πήγα και στο Μουσείο Μπενάκη όπου είδα την έκθεση στη ζωή και το έργο αυτού του μεγάλου Έλληνα, που δυστυχώς η νεοελληνική πραγματικότητα και κοντοφθαλμία καταδίκασε το έργο του στην αφάνεια.
Προς τιμήν του λοιπόν και για όποιον ενδιαφέρεται, η ιστοσελίδα του τέράστιου αρχείου του, παρακαταθήκη για όλους τους αρχιτέκτονες και οραματιστές μιας καλύτερης ζωής.
Το βιβλίο-λεύκωμα είναι με τον τίτλο "Κωνσταντίνος Δοξιάδης, Κείμενα, Σχέδια, Οικιμοί", Γιώργος Κύρτσης, 2006, εκδόσεις Ίκαρος, ISBN:960-8399-35-1